Auteursrecht en het vrije, blije internet: die twee termen lijken niet echt goed samen te gaan. Want op internet is toch alles van iedereen? Zeker niet! Het nieuwe auteursrecht op internet is in ontwikkeling en ik vertel je hoe.
Van te voren toestemming geven
In principe geldt voor alle geschreven tekst en plaatjes dat er copyright op zit, dus óók teksten en plaatjes op internet. Als je iets van een ander wil gebruiken, moet je volgens de wet van te voren toestemming aan de eigenaar vragen.
Dit is in de vrije internetwereld waarin iedereen alles met elkaar wil delen natuurlijk nogal onhandig en beperkend. Creative Commons (CC) heeft hier een oplossing voor verzonnen. Indien je je aanmeldt bij CC, kun je aangeven dat anderen je werk mogen gebruiken. Zodoende hoeven mensen niet van te voren toestemming aan je te vragen. De blogs of Flickr-foto’s die (gedeeltelijk) zijn opengesteld, herken je aan een CC-symbool ergens op de pagina.
Ik heb me aangemeld bij Creative Commons en daarmee geef ik anderen van te voren al toestemming om mijn teksten te gebruiken, als de bron maar vermeld is. Da’s makkelijk! Helaas weten veel internetgebruikers niets af van Creative Commons en gebruiken teksten van anderen zonder door te hebben dat dit niet mag.
Nieuwe stichting opgericht
Op Marktingfacts lees ik dat in juli 2008 de Stichting Copyright Nieuwe Media is opgericht, dat tot doel heeft:
- het promoten en beschermen van wettelijke uitzonderingen op het auteursrecht en portretrecht;
- het streven naar gepaste wetgeving teneinde de vrije meningsuiting en de free flow of information op internet te beschermen en te stimuleren.
De stichting biedt ondersteuning door voorlichting te geven, onder andere over Creative Commons. De stichting verzamelt hiertoe kennis en richt een helpdesk in voor amateur-auteurs. In het stichtingsbestuur zit in elk geval Arnout Engelfriet, internetjurist. Deze stichting zal ongetwijfeld van grote waarde zijn voor veel internetgebruikers, die van veel kwesties over het auteursrecht niet op de hoogte zijn.
Juist nu er steeds meer bloggers bijkomen (in december 2007 werden meer dan 112 miljoen blogs geteld), is een dergelijke stichting geen overbodige zaak. Zoals ik al schreef in mijn blog over web 2.0-bedrijven, worden particulieren en organisaties steeds alerter op wat er op internet over hen wordt gezegd of wat ze zelf in het verleden hebben gezegd. Nietsvermoedende bloggers kunnen zó een schadeclaim aan hun broek hebben… Dat kan bijvoorbeeld zijn voor het niet willen verwijderen van tekst/foto’s op verzoek van deze particulieren en organisaties.
Offensief van journalisten
Een specifieke beroepsgroep denkt sinds de komst van al die blogs en nieuwssites schijnbaar de regie kwijt te zijn over nieuwsland: de journalisten! De Nieuwe Reporter waarschuwde bloggers onlangs voor het grote offensief dat journalisten begonnen lijken te zijn tegen iedereen die zonder toestemming journalistiek werk kopieert. Met behulp van software zal de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NvJ) vanaf september het internet afstruinen naar plagiaat.
Meer weten over Creative Commons?
Kijk dan naar het onderstaande filmpje:
Sta jij er weleens bij stil dat er op teksten, ook op internet, rechten zitten en dat je ze dus niet zomaar mag hergebruiken?
Plaatje geleend van Will Lion
Heel erg interessant! (ik ben nog redelijk nieuw in deze materie) maar nu vroeg ik me het volgende af. In mijn vorige leven als aio(wetenschapper) haalden mijn collega’s voor de kaften van hun proefschriften plaatjes van internet, die ze vervolgens een beetje veranderden zodat het strict genomen niet hetzelfde plaatje meer was. Maar als ik het goed begrijp mag dat dus helemaal niet?
Op alle plaatjes en tekst staat in principe ‘all rights reserved’, dus tenzij die collega’s aan de eigenaren van die plaatjes toestemming hadden gevraagd, mocht het officieel niet.
Maar ja, even realistisch gezien, hoe groot is de kans dat de eigenaar erachter komt dat zijn plaatje is gebruikt? Staan deze proefschriften op internet?
Of de pakkans groot is, lijkt mij nogal irrelevant; de vraag is immers of het mag of niet. Als ik de teksten over auteursrecht op Ius Mentis goed begrijp, mag je beelden citeren wanneer je ook echt dat beeld bespreekt. Wanneer je ze slechts ter decoratie gebruikt, mag het niet. Als je creatief aan de slag gaat met de afbeeldingen, mag je ze weer wel gebruiken, maar dan is het wel aan te raden zo creatief mogelijk te zijn.
Dus een beetje resizen en bijknippen zonder dat je het betreffende beeld ook echt bespreekt, is voor zover ik begrijp inderdaad niet zomaar toegestaan.
@ Roger: je hebt gelijk als je zegt dat het principieel niet mag; dat is ook wat ik zeg. Bedankt voor de aanvulling over het verschil in het bespreken of ter decoratie gebruiken van beelden.
Ik vind wel dat het ‘zo creatief mogelijk’ bewerken van plaatjes een lastig en subjectief iets is. Of de collega’s van Janneke met hun veranderingen in de plaatjes nu goed bezig waren of niet is nu niet duidelijk (want wat is “een beetje”?).
“Een beetje veranderen”, schrijft Janneke. Ik moet dan denken aan het omslag van het nieuwste boek van Leon de Winter ‘Het recht op terugkeer’. De Winter hoefde hiervoor niet de toestemming van de erven van de schilder Hopper te vragen omdat er een kleine verandering is toegepast. Er is een gordijntje bijgetekend in een raam.
En kijk ook eens naar deze afbeelding.
@ Diedrik: ik vind het zelf ook nogal een grijs gebied wat wel en niet toelaatbaar is… enne, humor dat plaatje 🙂