8 manieren om misdaad te bestrijden met sociale media

De misdaad bestrijden via sociale media gebeurt veelal op een indirecte manier. Door burgers te betrekken bij het politiewerk bijvoorbeeld. Daar pak je overigens niet gelijk de harde criminaliteit mee aan. Maar het is ook goed mogelijk om daadwerkelijk boeven te vangen met behulp van sociale media. Ik noem je 8 manieren in deze blog.

Ik kan veel voorbeelden geven van hoe politiekorpsen in binnen- en buitenland sociale media inzetten om de misdaad te bestrijden. Maar laat ik ze nou eens categoriseren tot 8 manieren om misdaad te bestrijden. In volgorde van mate van impact op je korps, van weinig naar veel.

1. Volg wat er over je gezegd wordt

Zoeken op internet (op Twitter, blogs, fora) op een aantal termen zoals ‘politie’, ‘agent’, ‘wijkagent’ levert veel informatie op over hoe je doelgroep, de inwoners uit je regiokorps, over je denkt. Je kunt bepalen welk beeld de inwoners hebben, waar ze mee zitten, wie de beïnvloeders zijn. Bovendien krijg je vanzelf ideeën over wat je kunt doen om dat beeld bij te stellen. Deze manier van de misdaad bestrijden is wel heel indirect; in eerste instantie merkt niemand er iets van dat je dit doet. Totdat je bij het onderstaande derde punt bent en ook daadwerkelijk iets gaat doen met de opgedane kennis.

Doel: kennis vergaren over je online imago, online reputatie, over waar mensen mee zitten
Middelen: Google (nieuws/blogs), Google Alerts, Tweetdeck, search.twitter.com en om te verzamelen: iGoogle, Netvibes, Yahoo Pipes
Voorbeelden: mediawatching Brabant Zuid-Oost, mediawatching Utrecht

2. Gebruik sociale media als extra communicatiemiddel

Had je vroeger radio, tv en krant ter beschikking om iets te melden, nu is een breed scala aan mediakanalen beschikbaar. Iedereen kiest zijn eigen pakket aan kanalen om te volgen. Bijvoorbeeld Hyves voor je vrienden, nieuwssites voor het nieuws en YouTube voor video’tjes. Mensen zoeken steeds meer hun eigen plek op in deze chaos. Ze maken alleen tijd voor communicatie die inspeelt op wat zij belangrijk vinden.

Internet is ideaal om je boodschap heel precies uit te zetten bij de doelgroep die je voor ogen hebt, als extra communicatiekanaal dus. Ben je op zoek naar mogelijke getuigen die tussen half acht en half negen ’s ochtends langs een bepaald punt fietsten en iets gezien kunnen hebben? Dan zou je bijvoorbeeld Hyves kunnen inzetten. Je stuurt dan een Hyves-bericht naar iedereen met een profiel in een straal van zoveel kilometer om die plek heen (fietsafstand). Of je voert een campagne om mensen bewust te maken van de signalen van autokraken en adverteert ermee op de Hyves-profielen in jouw regio. Zoek uit waar jouw doelgroep van dat moment zich online begeeft en maak een plan om ze te bereiken. Uiteraard moet de boodschap wel zijn afgestemd op het middel en de doelgroep, maar dat spreekt vanzelf voor communicatiespecialisten. 🙂

Doel: doelgroepgerichte communicatie
Middelen: sociale netwerksites: Hyves, Facebook, Netlog, Twitter, etc.
Voorbeelden: IJsselland met de zaak familie Vis, Utrecht met herkendesignalen.nl, Kennemerland met moord op Gerard Zonneveld

3. Vertel wat je doet en waarom

Een organisatie die transparant is over haar reilen en zeilen is geen unicum meer in de huidige tijd. Sterker nog, online wordt het min of meer verwacht; vertel wat je doet en waarom en mensen krijgen meer begrip voor je. Ze gaan zich betrokken voelen bij wat je doet, als ze geloven in het doel ervan. En, heel belangrijk, vertel niet alleen, maar luister ook naar reacties. En reageer daar weer op. Ga de interactie aan met je doelgroep. En ja, als je dat nooit eerder gedaan hebt, is dat even wennen. Hierbij zoek je bij voorkeur het publiek op waar het al is. Een eigen plek op internet creëren waar je mensen naar toe moet zien te krijgen, is immers veel moeilijker.

Doel: meer vertrouwen en betrokkenheid van de doelgroep, online reputatiemanagement
Middelen: blog, microblog
Voorbeelden: wijkagenten, meldkamer Friesland, persvoorlichters Groningen, politiechefs Brabant Zuid-Oost

4. Beantwoord vragen en klachten van de doelgroep

Een stapje verder gaat het daadwerkelijk actief werken aan online reputatiemanagement, ook wel webcare genoemd. Hiermee bedoel ik niet je straatje schoonvegen en je imago oppoetsen naar iets dat het niet is. De politie is er om mensen zich veilig te laten voelen. Dit kun je doen door onzekerheden weg te nemen en te laten zien dat men op je kan vertrouwen en dat het goed komt. Door het gesprek met mensen aan te gaan en in te gaan op wat er leeft. Begrip voor wat je doet, is stap één in het kweken van vertrouwen.

Om deze manier van misdaad bestrijden goed te kunnen doen, moet je intern wel het één en ander georganiseerd hebben; wie neemt deze taak op zich? Wat zijn de afspraken? Waar wel/niet op reageren? Ook tips van getuigen kunnen via sociale media gedeeld worden, dus daar kun je als politie ook iets mee. Door te laten zien dat je als organisatie mensen serieus neemt, zullen zij ook eerder bereid zijn een volgende keer te helpen. Dé valkuil hierin is het scheppen van verwachtingen. Eenmaal begonnen met online reputatiemanagement kun je het eigenlijk niet maken ermee te stoppen. Mensen zullen je weten te vinden en verwachten dat ze geholpen worden; en snel ook! Lastig voor de politie is dat veel commentaar over ‘de politie’ gaat; het zou dus goed zijn deze manier van de misdaad bestrijden landelijk te organiseren.

Doel: online reputatiemanagement
Middelen: het hele internet, maar vooral aanwezig op Twitter
Voorbeelden: geen politievoorbeelden vooralsnog; wel UPC, ING, Vodafone, 9292OV en vele anderen!

5. Vraag je doelgroep mee te doen

Weer een stapje verder ga je als je een daadwerkelijke inspanning vraagt van je publiek. Het aloude geven en nemen geldt bij sociale media net zo goed. Als je het publiek bijvoorbeeld vraagt nú uit te kijken naar een vermist kind, moet je toch minstens terugrapporteren als de actie voorbij is en het kind al dan niet gevonden is. En vragen beantwoorden die naar aanleiding van de actie opkomen. Getuigenoproepen zijn al zo oud als de weg naar Rome, via kranten, televisie en posters op politiebureaus. Doe je de getuigenoproepen via sociale media dan zijn de spelregels toch net even anders.

De politie in Groningen gaf via YouTube bewakingsbeelden vrij waarop de mogelijke verdachte is te zien van de branden in Veendam. De vraag: wie kent deze persoon? Het Openbaar Ministerie (OM) heeft toestemming gegeven voor het plaatsen van deze beelden. Kennelijk voldoet dit geval aan de eisen om een dergelijk zwaar opsporingsmiddel in te zetten. De politie kan de beelden netjes van YouTube halen als de verdachte herkend is, maar het is voor een ieder mogelijk de beelden te kopiëren en te bewaren voor later… dat is iets voor politie en OM om rekening mee te houden bij het vragen om herkenningen via sociale media. De politie hoeft er in elk geval geen verantwoording voor af te leggen.

Doel: burgers betrekken en zodoende tips binnenkrijgen
Middelen: het hele internet, als er maar een ontvangend publiek is
Voorbeelden: ‘Tweet-alerts’ Brabant Zuid-Oost (bijv. Eindhoven en Heeze), Stopdecriminaliteit.nl, depolitiezoekt.nl, depolitiezoekt.hyves.nl

6. Vraag je doelgroep mee te denken

Om je heen kijken of je iets ziet of op een plaatje kijken of je die persoon herkent, kost iemand relatief weinig moeite. En dus zul je veel mensen bereid vinden hieraan mee te werken. Anders wordt het wanneer je je publiek daadwerkelijk vraagt mee te denken. De grap is dat mensen een evengrote inspanning terug verwachten.

Stel dat jij enorm veel verstand hebt van een bepaald type auto, door jarenlange ervaring en liefhebberij. De politie vraagt naar aanleiding van een opsporingszaak publiekelijk om informatie over die auto. Als je die informatie deelt, zou je het ook wel op prijs stellen daar enige waardering voor terug te krijgen. Het kan ook zijn dat je je vanaf dat moment betrokken bij het betreffende onderzoek en dat je hoopt dat door jouw informatie de zaak misschien wel opgelost kan worden. Wil je als politie dat dergelijke betrokken burgers ook zo betrokken blijven, dan moet je ze blijven betrekken bij je onderzoek. Door nieuwe informatie te delen over de voortgang van het onderzoek en nieuwe publieksvragen te stellen.

Dé site waarop dit alles mogelijk is, was Politieonderzoeken.nl. Bij de lancering werd een hoofdwond uit een oude zaak gepresenteerd met de vraag aan het publiek welk wapen die wond veroorzaakt heeft. Crowdsourcing ten top! Maar na die vraag was het stil, want in oude zaken zit niet zoveel leven meer, letterlijk en figuurlijk. Een actuele zaak zou nog beter zijn, omdat je dan regelmatig iets nieuws kan melden; de zaak is immers in beweging. Daarbij kun je ook meenemen wat er over het onderwerp geschreven wordt en daarmee laten zien dat je niet met oogkleppen oploopt.

Doel: tips binnenkrijgen maar ook burgers als informatiebron: crowdsourcing
Middelen: het hele internet, als er maar een ontvangend publiek is
Voorbeelden: Politieonderzoeken.nl (update 2019: site is offline)

7. Zoek de boeven op

Hier smullen veel rechercheurs van; boeven opsporen op internet. Er zijn inderdaad veel boeven, grote maar vooral kleine, die informatie achterlaten via sociale media die zo weer opgepikt kan worden door de politie. Als ze weten waar ze moeten zoeken natuurlijk. Daar wordt de politie steeds beter in, bijvoorbeeld door bijscholing op dit gebied. Je hebt bijvoorbeeld de cursus 23 PolitieDingen en 23 OpsporingsDingen om een basiskennis te geven van de digitale wereld. Maar ook cursussen digitaal opsporen/internetrechercheren gaan als warme broodjes. En maar goed ook, want er is een hoop te vinden in deze wereld waar we ons voordeel mee kunnen doen.

De noodzaak internet tot serieus werkterrein te zien, is aanwezig, dus stap 1 van de cultuurverandering is gezet. Een belangrijk issue waar aandacht aan besteed wordt in deze cursussen is slim zoeken. Je laat altijd sporen achter als je aan het surfen bent, dus wees je daarvan bewust en neem maatregelen. Het proces van borging in de organisatie komt langzaamaan van de grond in de meeste korpsen.

Doel: als politie zelf handig zijn op internet en sociale media en daardoor meer/beter boeven vangen
Middelen: het hele internet, maar vooral profielensites en andere online communities
Voorbeelden: *gecensureerd* 😉

8. ‘Naming and shaming’

Het voorkomen van criminaliteit is voor de politie heel efficiënt; als iets níet gebeurt, hoef je ook geen boef te vangen en is er ook geen slachtoffer. Voor het voorkómen van criminaliteit zou meer aandacht moeten zijn in politieland. In dit verband kun je ook denken aan het stoppen van iemand die al crimineel bezig is; zand in de molen strooien.

Stel, een man ronselt via Hyves meisjes die hij voor hem in de seksindustrie laat werken. Je weet wie het is, maar je kunt niets beginnen omdat je geen belastende verklaringen van de meisjes kunt krijgen; ze zijn bang. Lastige situatie, want de boef pakken gaat dus niet. Om te zorgen dat deze man niet nog meer slachtoffers maakt, kun je ervoor kiezen hem publiekelijk aan de digitale schandpaal te nagelen, bijv. via datzelfde Hyves, door meisjes voor hem te waarschuwen. Een tactiek die ook wel ‘naming and shaming‘ wordt genoemd.

Het mag duidelijk zijn dat deze manier van het inzetten van sociale media voor de politie vrij extreem is, gezien het recht op privacy, en het is op de beschreven manier dan ook tot nu toe in Nederland nog niet toegepast.

Maar voor sommige sites als GeenStijl is deze werkwijze de gewoonste zaak van de wereld; de politie zoekt een vieze man en de GeenStijl-ers zullen dat zaakje weleens oplossen! De politie in Engeland en Amerika is minder terughoudend dan de Nederlandse politie en past men deze werkwijze wel regelmatig toe, bijvoorbeeld bij pedofielen. In die landen geldt dus: eens een crimineel, altijd een crimineel. Alhoewel daar ook veel discussie over is, bijvoorbeeld over beschonken bestuurders en hun recht op privacy.

Doel: tegenhouden of stoppen van criminele activiteiten door individuele daders
Middelen: het hele internet, als er maar een ontvangend publiek is
Voorbeelden: geen uit Nederland, wel voorbeelden in het buitenland, zoals in Exeter, Londen en Los Angeles

Eerst doel, dan middel

Al met al is er veel dat de politie kan doen met sociale media om het werk te helpen en de misdaad te bestrijden, al is het in de meeste van bovenstaande manieren indirect. Het belangrijkste is dat je eerst moet bedenken welk doel je wil bereiken bij welke doelgroep. En dat je vervolgens bedenkt welke middelenmix erbij past. Misschien is dat Twitter of Facebook, misschien is dat een ordinair 1.0-buurtonderzoek in de wijk.

Welke mogelijkheden om de misdaad bestrijden met sociale media ben ik vergeten? Of vind je dat één van de bovengenoemde juist geen goed idee is voor de politie? Geef hieronder dan je reactie.

Deze blogpost is geïnspireerd op een artikel op Mashable over wetshandhavers en sociale media.
Foto geleend van Kreg.Steppe