Nationaal Innovatieforum Veilige samenleving 2.0?

Op 14 oktober 2010 was ik aanwezig op het Nationaal Innovatieforum Veilige Samenleving 2.0 in het Circustheater Scheveningen. Het leek me een interessant congres en ik had een actieve rol spelen tijdens een middagsessie. De titel van het congres is een mond vol en schept hoge verwachtingen. Werden die ook waargemaakt? Een verslag.

Voor de start…

Behalve als je in Den Haag woont, is Scheveningen niet naast de deur. Het betekende voor mij in elk geval heel vroeg de deur uit om op tijd te kunnen zijn voor de voorbespreking. Vooraf ontmoette ik namelijk de organisator, andere tafelvoorzitters en de voorzitter van mijn ‘innovatiehuis’. In mijn geval was de voorzitter Huub Stiekema, plaatsvervangend algemeen directeur van vtsPN, de organisatie die momenteel de ict-voorzieningen verschaft voor de politie. Deelnemers hadden vooraf voor een van de vier innovatiehuizen gekozen. In verschillende zalen werden deelonderwerpen besproken.

Maar voordat het zover was, waren er eerst enkele plenaire sprekers. In het concept-programma stonden indrukwekkende sprekers genoemd, die helaas op het definitieve waren weggevallen. Geen probleem, als de inhoud die overblijft, maar goed is. De genodigden? Directeuren, beleidsmakers en managers uit het veiligheidsdomein: brandweer, politie, defensie, justitie, etc.!

Ochtendprogramma

Hoogleraar Gerard van Oortmerssen van de Universiteit van Tilburg, tevens directeur van ICTRegie, verzorgde een vrij algemene inleiding over de invloed van ict (verrassing!) op ons leven en de economie. Hij zei dat we andere organisatievormen en leiderschapstypen nodig hebben en dat we ons moeten bezinnen op onze waarden, op wat we nu echt belangrijk vinden. Vervolgens kwamen Yme Bosma (Hyves-manager), Sonja Loth (Social Inc-directeur) en Wessel de Valk (The Crowds-eigenaar) op het podium om hun visie te delen op de huidige ict-gedreven samenleving. Eerlijk gezegd staat me hier niet heel veel van bij. Terugkijkend in mijn tweets is het citaat over het teveel aan eenrichtingsverkeer in communicatie binnen het veiligheidsdomein nog de meest aansprekende.

“Innovatie en inspiratie specialist”

Om weer een beetje leven in de brouwerij te krijgen, kwam Patrick Savalle (expert bij Sogeti) het podium op. Met op het scherm de titel “innovatie en inspiratie specialist”. Je moet het maar aandurven jezelf zo te noemen, inclusief overbodige spaties en weggelaten verbindingstekens! Savalle probeerde het outside-the-box-denken te stimuleren alvorens een aantal mensen aan het woord kwam op video; Koen Gijsbers (directeur ministerie van Defensie), Valerie Frissen (bijzonder hoogleraar ict en sociale verandering Erasmus Universiteit), Sjoerd van der Schuit (brandweercommandant Limburg-Noord) en Leon Kuijs (korpschef Brabant Zuid-Oost). Daar zaten goede denkwijzen bij! Blij te horen dat:

• we niet langer denken eigenaar van informatie te zijn;
• de rol van communicatie om herbezinning vraagt;
• we burgers een zekere regie moeten geven;
• wij op punten opener moeten zijn;
• we risico’s moeten durven nemen.

Living Lab?

Wat is Living Lab? Dat is een vraag waarop ik van de Haagse wethouder Marjolein de Jong helaas geen antwoord heb gekregen; wel weet ik nu wat een geweldige stad Den Haag is en dat ze daar geweldig innovatief bezig zijn. Haar taak was het om de Living Lab Veiligheid Den Haag officieel te openen. Na even googelen ben ik er nu achter dat Living Labs regionale innovatieproeftuinen faciliteert. Watte? “Het Living Lab Veiligheid moet uitgroeien tot een plek waar producenten en dienstverleners hun veiligheidsproducten kunnen testen in een echte omgeving”. Nog concreter dan: Living Lab is een stichting die innovatie stimuleert “door bedrijven en eindgebruikers in een vroeg stadium bij elkaar te brengen”. Zo moet de provincie Zuid-Holland de “Silicon Valley van Europa” worden. Nou ja, goed.

Innovatiehuis C

Na de koffie was het tijd voor de vier afzonderlijke sessies. Ik zat in huis C: Opsporing, Inlichtingen en Terrorismebestrijding, met vanzelfsprekend een hoog politioneel gehalte. Na een inleiding van voorzitter Huub Stiekema kregen de deelnemers twee praktijkvoorbeelden voorgeschoteld; Fred Streefland van IBM vertelde iets over smarter intelligence in a networked world en woordvoerder van Politie Utrecht Bernhard Jens beschreef de opzet van politieonderzoeken.nl tot nu toe.

Na een korte discussie met de tafelvoorzitters en de zaal was het tijd voor discussie aan de tafels om te komen tot punten die Stiekema moest meenemen voor de ‘Digitale Innovatie Agenda’. Het bleek lastig voor de deelnemers om verder te kijken dan hun politieneus lang is. Terwijl uit samenwerking met ketenpartners en bedrijven zoveel meer te halen is. De uitkomsten van de besprekingen van alle tafels overlapten uiteindelijk behoorlijk.

Om één of andere reden bleek de opdracht om de uitkomst in 140 tekens (een tweet!) te formuleren. Dat was ondoenlijk en een typisch voorbeeld van meegaan met de tijd, maar nog niet goed weten hoe. Later bleek dat geen van de innovatiehuisvoorzitters hier iets mee gedaan had. En terecht!

Weinig concreet

Na de lunch had ik, en anderen met mij, een behoorlijke afterlunch-dip (het was een lange dag!). De uitkomsten vanuit de vier innovatiehuizen werden gepresenteerd. Natuurlijk was het weinig concreet en meer van hetzelfde. Nog een ronde van de vier sprekers op video die we eerder hadden gezien volgde; ze spraken over wat er nu echt moet gebeuren; weer weinig concreets, zoals ‘we moeten van oud naar nieuw denken’!

En toen was ik opeens weer alert. Een grijze heer in grijs pak, type directeur en dus herkenbaar voor het publiek, genaamd Hennie Wesseling, zette zijn inspirerende verhaal direct scherp neer: “ja, ik heb alles in mijn presentatie maar even geanonimiseerd, want door al die twitteraars is niets meer besloten”. Juist ja. Met verstand van zaken en leuke anekdotes probeerde Wesseling de zaal ervan te overtuigen dat ze mee moeten met de tijd, dat alles open is en cultuurverandering nodig is. Een mooie afsluiter van het congres.

Conclusie

Op een congres met beleidsmakers, directeuren en managers valt het te verwachten dat ze op metaniveau blijven hangen, dat het niet concreet wordt wat ze morgen gaan dóen om veranderingen door te voeren. Daar was ik dan ook op voorbereid. En ja, dit congres had twee of zelfs vijf jaar geleden ook al plaats kunnen vinden, maar dan waren ze er nog niet aan toe geweest.

Nu leek de noodzaak ze helder: de veilige samenleving 2.0 komt eraan, sterker nog, is er al en wij moeten mee. Hoe die samenleving er dan ook uitziet. En dat is toch mooi, dat het besef er is. Er komt vast nog een terugkoppeling van het Blomberg Instituut over de Digitale Innovatie Agenda, die zij zullen samenstellen op basis van alle ideeën. Ik hoop van harte dat het een praktische handreiking wordt!

Ter aanvulling op deze blogtekst: Jeroen de Miranda, ook aanwezig op het congres, wees elders op de tweets die voorbij kwamen van het kleine clubje twitteraars aanwezig op het congres.