De digitale kloof tussen politie en samenleving

In het septembernummer van 2011 van het blad Crimelink heb ik samen met René Leijen een artikel geschreven over de kloof die wij menen te zien tussen politie en samenleving op digitaal gebied. Op mijn blog nu een verkorte versie hiervan met een link naar het hele artikel in pdf-formaat.

Sinds 2000 ontwikkelen internet en sociale media zich even stormachtig als televisie een halve eeuw eerder. Ze hebben een vergelijkbare impact op de samenleving. De politie speelt daarop in. Met wisselend succes, want de kloof met de digitale samenleving moet nog worden gedicht.

Andere normen en waarden

Op internet heersen andere normen en waarden dan in de echte wereld; hiërarchie bestaat online alleen op basis van ervaring en authenticiteit. Openheid en eerlijkheid zijn de norm; hoeveel autoriteit je hebt, hangt af van de ervaring en dus van de kennis die je hebt. In de politiewereld geldt nog altijd de norm van hiërarchie, naar rang en functie. Dit is één van de oorzaken van de kloof tussen de digitale samenleving en de politie.

Internet is voor de samenleving een integraal onderdeel van het dagelijks leven. Dat betekent dat de samenleving online dezelfde verwachtingen heeft van de politie als offline. Daar kan de politie momenteel niet aan voldoen; veel van de digitale activiteiten van de politie bestaan uit het rechtstreeks kopiëren van fysieke taken naar het digitale. Dit gaat niet altijd goed, mede omdát de cultuur op internet anders is.

Onbekend maakt onbemind

Al sinds 1995 zet de politie stappen op internet, maar toch is internet voor veel politiemensen een vreemd fenomeen. De kansen die internet biedt worden onvoldoende benut, óók door politiemensen onder de veertig jaar. Een belangrijke oorzaak hiervoor is ICT; de werkstations op de meeste politiebureaus zijn niet toegerust om bepaalde websites te bezoeken of filmpjes te bekijken. Maar ook is er de angst onder dienders om sporen achter te laten. En misschien wel de angst om een zaak stuk te maken, angst om zelf gevonden te worden, angst voor de grote boze buitenwereld, angst om zaken los te laten? In elk geval maakt onbekend onbemind.

Experimenteren en leren

Wat de politie in de jaren ’90 op internet deed, was vooral het zenden van informatie, zoals dat in die tijd gewoon was; in dit geval bijvoorbeeld preventie-informatie en persberichten. Alhoewel zelfs in 1998 al eens het publiek online om hulp werd gevraagd bij een moordzaak. In 2006 werd dat structureler opgepakt door middel van de site politieonderzoeken.nl. De politie zette hiermee een flinke stap om de vele mogelijkheden van internet beter te benutten. En het bleek het begin van een tijdperk van experimenteren en leren. Medio 2011 is het overduidelijk dat de inzet van sociale media de politie helpt om op grotere schaal met burgers te communiceren, om hen te betrekken bij hun eigen veiligheid en het veiligheidsgevoel te vergroten. Ook al is het nog een beperkt aantal mensen dat zich daar mee bezig houdt.

Nationale politie biedt kansen

Het moment lijkt nu aangebroken om alle nieuwe digitale werkwijzen in de bestaande structuren in te bedden. Steeds meer politiemedewerkers beseffen dat internet hen bij het werk kan helpen. Dat ze met die nieuwe media aan de slag móeten. Omdat het publiek dat van hen verwacht. Omdat de rest van de wereld niet ophoudt bij radio, tv, kranten en de telefoon. Hoog tijd dus om internet serieus te nemen en ermee aan de slag te gaan. Tijd om de kloof met de samenleving te dichten. De vorming van de nationale politie (zie een eerdere blog) is een goed moment om de traditionele politieorganisatie om te bouwen tot een toekomstbestendige, op de veranderde samenleving afgestemde moderne Nederlandse politie.

Het hele verhaal lezen? Download Crimelink – de digitale kloof tussen politie en samenleving (pdf, 153 kb)

Foto geleend van maartenzam.