Whatsapp is géén sociaal netwerk

Het is tijd om orde aan te brengen in de chaos die sociale media heten. Alles dat online is en/of op je smartphone staat en waar meer dan één persoon bij betrokken is, wordt tegenwoordig in het hokje “sociale media” gestopt. Ten onrechte, vind ik.

Neem nou Whatsapp en Twitter. Je kunt die twee echt niet gelijkstellen aan elkaar, met zulke verschillende eigenschappen. Ja, het zijn allebei programma’s om online te communiceren. Maar daarmee houdt de gelijkenis op. Wat zijn dan die verschillen?

Whatsapp

Whatsappen doe je met mensen die jouw telefoonnummer hebben en jij dat van hen. Een telefoonnummer geef je niet zomaar weg aan Jan en alleman, tenminste, ik niet. Bij Whatsapp communiceer je dus meestal met mensen die je (goed) kent. Waar ik persoonlijk Whatsapp heel handig voor vind, is voor groepen, zoals die van mijn volleybalteam. Zo zijn we altijd op de hoogte van elkaars aan- en afwezigheid en andere beslommeringen zonder dat mijn mailbox volloopt met ‘reply alls’.

Whatsapp is een heel gesloten communicatiemiddel waarbij je alleen contact hebt met mensen die je ook zou kunnen bellen. En vaak komt het zelfs in de plaats van bellen; want hoe fijn is het dat ik zelf kan bepalen wanneer ik op je vraag wil reageren! Maar is het ook een sociaal netwerk? Ik vind van niet.

Twitter

Als je aan mij vraagt waar ik als eerste aan denk bij een sociaal netwerk, is het Twitter. Twitter is naar mijn mening het meest open sociale netwerk. Je kunt volgen wie je wil en anderen kunnen jou volgen. Tenminste, als je het gebruikt waar het voor bedoeld is: zonder slotje op je account.

Twitteraars delen kennis met elkaar en alles is voor iedereen vindbaar. Alhoewel het af en toe neigt naar een ons-kent-ons-kliekje doordat mensen een beperkte groep anderen volgen (zoals alleen collega’s), zijn de mógelijkheden om het anders te doen onbeperkt. Nee, je kent meestal niet elkaars telefoonnummers en je wisselt ook geen aan- en afwezigheden uit; je deelt er dingen die voor een breed publiek interessant zijn.

Mate van openheid

Om een beetje orde in de chaos te creëren en de bestaande online communicatiemiddelen te rangschikken, heb ik onderstaande model gemaakt. Je ziet er de grootste sociale media van dit moment op volgorde van de mate van openheid. Vanzelfsprekend staan Whatsapp en Twitter aan de twee uitersten van dit continuüm. Daartussen:

• Sociale intranetten:  besloten, voor je eigen collega’s (kan heel groot zijn), maar wel interactief
• Facebook: iets minder besloten, afhankelijk van je privacy-instellingen
• LinkedIn: nog iets minder besloten want je wil wel gevonden worden voor die topbaan!
• Pinterest en Instagram: open maar wel bedoeld voor specifieke doelgroepen
• Blogs: open en vindbaar voor iedereen

Gooi niet alles op één hoop

Dus, vooruit, al de bovengenoemde media mogen van mij best sociale media (maar geen netwerk) heten, maar dan wél met deze voetnoot van openheid erbij. Hoe verder je naar rechts gaat in het plaatje, hoe groter het potentieel bereik en netwerk wordt en dus, hoe socialer het medium is. Stop daarom met het op één hoop gooien van al deze media! Hun mate van openheid maakt uit voor de functie van het medium. Jongeren die van Facebook afgaan en Snapchat en Whatsapp gaan gebruiken, hebben misschien eindelijk doorgekregen dat Facebook voor hun doeleinden veel te open is. Ze willen onderling communiceren, zonder bemoeienis van buiten. Dat is op Facebook niet (meer) mogelijk. Zo bezien is het allemaal heel logisch.

Nu we orde op zaken hebben gesteld, staat het je vrij om weer verder te appen, Podio-en, liken, endorsen, Pinnen, Instagrammen, bloggen of twitteren. Proost!

Dit artikel verscheen eerst op 42bis.nl.