Een aantal maanden geleden alweer kondigde ik op deze site aan dat ik onderzoek deed naar de combinatie rechercheurs en internet. Ik vroeg bezoekers mee te denken over wat mogelijke beren op de weg konden zijn in het gebruik van internet door rechercheurs. Ook vroeg ik wat mogelijke oplossingen konden zijn voor dit probleem. Daar kreeg ik veel slimme antwoorden op! Tijd voor een vervolg.

Internet als opsporingscommunicatiemiddel

Inmiddels heb ik het onderzoek afgerond, aangeboden aan de chef en kan ik op deze plek iets over de resultaten zeggen. De hoofdvraag van mijn onderzoek was wat de rechercheurs nodig hebben om internet op effectieve wijze in te zetten als opsporingscommunicatiemiddel. Het ging mij dus vooral om internet als communicatiemiddel en niet zozeer als middel om op te sporen. Dat bleek tijdens het onderzoek een lastig onderscheid te zijn.

Voor mijn onderzoek deed ik allereerst een literatuurstudie over web 2.0, ambtenaar/overheid 2.0 en de implicaties ervan. Vervolgens heb ik 15 rechercheurs, van de afdeling die de grote opsporingsonderzoeken uitvoert, telefonisch geïnterviewd. Ik vroeg hen naar hun ervaringen met en mening over internet. Een opvallende uitkomst is dat bijna alle rechercheurs vinden dat we op dit moment onvoldoende gebruikmaken van internet. Dat is in elk geval een goede basis voor verandering!

Belemmeringen

Uit de raadpleging van mijn bezoekers hier – en die op politie20.nl, M-DO-IT (alleen voor leden) en ambtenaar 2.0 – bleek dat je vier hoofdgroepen belemmerende factoren voor het gebruik van internet kunt onderscheiden:

• onbekendheid
• risico’s
• geen meerwaarde zien
• technische belemmeringen

Opvallend genoeg was de factor ‘geen meerwaarde zien’ helemaal niet zo’n belangrijke belemmering voor de rechercheurs. Juist tijd/capaciteit (‘we hebben geen tijd/mensen om veel met internet te doen’) en risico’s (juridisch, privacy, onjuiste informatie etc.) bleken belangrijke belemmeringen. Deze werden overigens ook gezien voor de site politieonderzoeken.nl.

Gewenste situatie

De rechercheurs gaven in het interview ook aan hoe zij dachten tot een ideale situatie te komen. Samengevat levert dat vier punten op die overeenstemmen met de theorie en aangeven waar winst te behalen valt:

• meer bekendheid creëren over het huidige internet
• meer gebruikmaken van internet
• meer werk maken van burgerparticipatie
• borgen van internet in opsporingsproces

De praktijk

Alles leuk en aardig, maar wat betekent dit nu in de praktijk? De wil tot veranderen is er, maar een aantal belemmeringen moet wel eerst worden weggenomen. Met kleine stapjes bereik je volgens mij een hoop; met 23 PolitieDingen (of 23 OpsporingsDingen?!) kunnen de rechercheurs hun ‘digibewustzijn’ al verbeteren. Verder zouden de rechercheurs met een kleinschalig project kunnen beginnen, zoals een buurtonderzoek online of (opnieuw) een cold case op politieonderzoeken.nl. Daar moet dan wel een goed plan aan vooraf gaan zodat je je succes kunt meten en kunt zien of je zo op de goede weg bent! Deze ideeën komen ook overeen met wat bezoekers hier hadden aangegeven als mogelijke oplossingen.

Aan de slag dus! Want de combinatie rechercheurs en internet is een mooie en waardevolle die vraagt om optimale benutting! Op naar politie 2.0. 🙂

Foto’s geleend van gregwake en Akbar Simonse.

Inmiddels zijn we alweer enige tijd verder sinds ik op een paar plekken op internet een oproep deed om mee te denken over mijn onderzoek. Voor de masterclass communicatiemanagement onderzoek ik namelijk hoe de politie op effectieve wijze internet kan inzetten als opsporingscommunicatiemiddel. De twee vragen die ik stelde waren:

1. Wat denk jij dat de spreekwoordelijke beren op de weg zijn, waarom wordt internet momenteel nog niet optimaal ingezet in de opsporing? Is het angst voor het onbekende, zijn het privacy-issues, of…?
2. En wat denk je dat nodig is om te zorgen dat de rechercheurs méér met internet willen en kunnen doen?

Ik kreeg leuke reacties! Een beetje voor mezelf, maar ook voor de lezer die graag alles bij elkaar wil zien, volgt hier een bloemlezing van alle reacties (waarbij  soms een eigen interpretatie van de reactie)!

Reacties op mijn eigen weblog

• Christian denkt dat onbekendheid met internet een grote rol speelt. Waarschijnlijk houden veel dienders wel meer van veldwerk (nuttig) dan achter de pc zitten (minder nuttig). De grootschalige automatiseringsprojecten in politieland helpen hierbij niet mee. Ze moeten kennismaken met allerlei toepassingen en zien dat het succesvol kan zijn, ook in hun werkzaamheden; het moet dichtbij komen.
• Astrid is het met Christian eens en stelt een web 2.0-cursus zoals 23 PolitieDingen voor.
• Ruben vindt die cursus ook wel een goed idee, maar ze moeten wel gemotiveerd worden dit te doen. Ook praktijkvoorbeelden zijn volgens Ruben belangrijk. Daarnaast gaat hij in op het gebruikmaken van internet bij de opsporing zelf, omdat er over daders en getuigen nogal eens het één en ander te vinden is.
• René oppert dat de gemiddelde rechercheur doorgaans weinig contact heeft met burgers, totdat er een buurtonderzoek of getuigenverhoor moet plaatsvinden. René weet een groot aantal ‘beren’ te benoemen: “privacy, angst dat iemand meeleest, angst dat het onderzoek klapt, angst dat iemand ziet wat je doet, gebrekkige toegang tot internet op werkplekken, geen idee wat de mogelijkheden zijn”, maar ook de angst om iets nieuws te proberen.

Reacties op Politie20.nl

• Jan meent dat de rechercheurs nog niet goed weten wat het fenomeen internet inhoudt en/of ze willen blijven doen wat ze nu doen, op de ouderwetse manier. Ook kan het zijn dat ze last hebben van al die nieuwe systemen. Om te veranderen, moet je iemand uit die doelgroep tijdens een teamdag een succesverhaal laten vertellen; in elk geval moet het stap voor stap.
• Edwin (niet Edwin M.!) denkt dat men best wil veranderen, maar dat het wel goed moet werken. Niet zoals de ict-systemen die momenteel in politieland worden uitgerold. Motivatie door resultaat. Ten tweede noemt Edwin kennis en vaardigheden die moeten worden bijgebracht; nu zijn die onder het gemiddelde van generatiegenoten uit andere branches. De kansen moeten aangereikt worden, want de rechercheurs zien ze zelf niet.
• Marcel valt het op dat rechercheurs een onvoldoende intrinsieke binding hebben met internet in het algemeen. De rechercheur zou er veel energie en tijd in moeten steken en wat levert het hem op? Ook denkt Marcel dat leidinggevenden een rol spelen in het geheel; als zij de energie en de drive hebben om te investeren, kan het tot spraakmakende resultaten leiden.
• René (dezelfde als op mijn blog!) reageert op Marcel met de opmerking dat het toch raar is dat er nog zo weinig van die intrinsieke binding met internet te vinden is. Privé doen veel mensen veel met internet, maar zakelijk gezien is het toch anders. Misschien is het een veiligheidsissue, misschien is het gebrek aan direct resultaat. Misschien ook wel onbekendheid over wat je moet met alle informatie die je kunt verzamelen.
• Jan vraagt tenslotte nog of er niet een landelijke officier van justitie is die belast is met bewijsvoering vanuit internetbronnen.

Reacties op Ambtenaar20.ning.com

• Martin denkt dat de politie zich nog te eenzijdig opstelt en onvoldoende beseft dat de offline en online wereld steeds meer één worden.
• Erik ziet voor kansen voor de politie. Het politiewerk in de wijk kan met sociale media versterkt worden. “Niemand is ‘tegen’ politie als die de eigen buurt/wijk veilig maakt”. Hij vindt overigens het onderscheid tussen communicatie en internet als middel voor politiewerk een beetje vergezocht. In een latere reactie stelt Erik voor om een handreiking te maken voor rechercheurs waarin staat wat wel/niet mag, tips/trucs etc. om zo de onzekerheid en het verkeerde beeld van bijv. privacy te verminderen. Ouderwets opleiden/trainen en komen met goede voorbeelden zal ook helpen.
• Ed stel voor om een goed en haalbaar pilotproject te benoemen, dat beter werkt dan de huidige werkwijze. Daarbij is de vraag wat op juridisch vlak mag. Hij ziet internet als een vakgebied/specialisme, net als forensisch onderzoek. Ed vraagt zich verder af of de burger wel zit te wachten op betrokkenheid bij het oplossen van een misdrijf.

Reacties op M-DO-IT.ning.com

(besloten platform voor ‘de veiligheidssector’)

• Roy ziet als grootste beer de benodigde verschuiving in houding en gedrag; de klassieke rechercheur krijgt een onnatuurlijk gevoel van het communiceren met vreemden over daderkennis waardoor hij het eng vindt. Volgens Roy moeten we nog meer dan nu experimenteren om zo vertrouwen op te bouwen in de nieuwe aanpak. Dit kan het beste door met iets niet zo heftigs te beginnen.
• Maarten is het met Roy eens en vindt dat er in de opleiding meer aandacht moet zijn voor informatievergaring en juiste informatie. De angst dat informatie verkeerd terecht komt, is sterker dan de kans op winst; dit leeft bij de politie, maar zit schijnbaar in elk mens, aldus Maarten. Hij denkt dat door middel van goede initiatieven het beeld langzaamaan kan worden bijgesteld. Tot slot denkt Maarten dat rechercheurs een bepaalde virtuele basis missen waarop ze terug kunnen vallen, waardoor de pioniers op internet (die dat wel hebben) veel energie spenderen aan initiatieven, maar intussen maar slechts pioniers blijven, want de grote massa sluit niet aan.

Aan allen die hebben bijgedragen: dank! Ik kan dit zeker gebruiken voor mijn onderzoek Voor wie na het lezen van bovenstaande nog wil reageren: met alle liefde!

In elk geval: wordt vervolgd!

Foto’s geleend van jangung en rustman.

Sommige van mijn lezers weten dat ik ermee bezig ben, anderen niet. Ik ben hard bezig een onderzoek af te ronden naar de politie en internet. Dit in het kader van de masterclass strategisch communicatiemanagement die ik heb gevolgd en met een slim plan kan afronden. Om wat specifieker te worden, de vraagstelling die ik probeer te beantwoorden is:

Wat hebben rechercheurs nodig om op effectieve wijze om te gaan met internet als communicatie- en opsporingsmiddel met de burger?

Om deze vraag te beantwoorden, beschrijf ik allereerst hoe momenteel met internettoepassingen wordt omgegaan binnen de overheid en binnen de politie. Diverse rapporten en situatiebeschrijvingen komen hierbij aan bod. De politiewereld is vrij uniek, dus wat situaties betreft valt een hoop uit te leggen. 😉 Bijvoorbeeld hoe het rapport van de Commissie Posthumus van invloed is op het huidige recherchewerk. Hoe het Openbaar Ministerie een grote rol speelt bij wat wel en niet mag aan opsporingsberichten op tv en internet. Ik weet al dat momenteel niet alle mogelijkheden om via internet aan opsporingscommunicatie te doen, optimaal benut worden.

Vervolgens ga ik de afdeling die belast is met de grote onderzoeken bevragen. Ik ga een aantal medewerkers en het hoofd vragen wat zij denken over de huidige situatie en wat in hun ogen de ideale situatie zou zijn als het gaat om het gebruik van internet in hun werk. Daarbij gaat het me dus om internet als communicatiemiddel met de burger, en niet een middel om informatie over verdachten of daders te vergaren! De website politieonderzoeken.nl was de website die bij uitstek het voorbeeld hiervoor is.

Mijn twee vragen aan de lezer, aan JOU dus, zijn:

1. Wat denk jij dat de spreekwoordelijke beren op de weg zijn, waarom wordt internet momenteel nog niet optimaal ingezet in de opsporing? Is het angst met het onbekende, zijn het privacy-issues, of…?
2. En wat denk je dat nodig is om te zorgen dat de rechercheurs méér met internet willen en kunnen doen?

Bedankt voor het meedenken!