Het kan je niet ontgaan zijn: het tumult van de laatste weken over Facebook. Facebook, een van de miljardenbedrijven die zijn centen verdient met ónze data. Data waarmee Facebook advertenties verkoopt. Stel nou dat je net als ik wél op Facebook wil blijven, maar dan wel zo veilig mogelijk. Daar geef ik je in deze blog tips voor.
In maart dit jaar kwam via onderzoek van The New York Times en The Observer of Londen aan het licht dat het Britse bedrijf Cambridge Analytica gegevens over 50 miljoen Facebook-gebruikers in handen had. Dit hadden ze (in 2014 al) verzameld via de app ‘This is your digital life’. Je weet wel, zo’n leuke app waarin je bijvoorbeeld te horen krijgt op welke beroemdheid je lijkt, nadat je allerlei persoonlijke vragen hebt beantwoord. Het venijn zat ‘m erin dat niet alleen de gegevens van de app-gebruikers maar ook die van diens vrienden werden binnengehaald. Plus dat het bedrijf had aangegeven dat ze de gegevens verwijderd hadden maar dit niet het geval bleek te zijn.
#deletefacebook en #byebyefacebook?
De verzamelde data werden gebruikt als input voor het manipuleren van Amerikaanse kiezers bij de presidentsverkiezingen van 2016. Ook de Britten werden gemanipuleerd bij het Brexit-referendum. Hoe meer een bedrijf over je weet, hoe beter het kan inschatten waar je gevoelig voor bent. Ik ben blij met de ophef. Nu dringt het tot veel mensen door dat hun privacy waardevol is en dat ze er zélf voor een groot deel controle over hebben. Veel mensen overwegen om hun Facebook-account op te zeggen of hebben dat gedaan. Mede dankzij de oproep #byebyefacebook van Arjen Lubach in zijn programma (uitzending 8 april 2018).
Ik overweeg dat niet, ondanks mijn bezorgdheid over mijn privacy.
Redenen om op Facebook te blijven
Zoals veel anderen ben ik een kritisch gebruiker van Facebook. Ik zou het eigenlijk liever niet gebruiken, maar ik kan niet zonder. Dat heeft Facebook dus slim gedaan. Ik vind de algoritmes waarvan Facebook gebruikmaakt, bloedirritant, want ik mis daardoor een hoop relevante berichten van vrienden. Ook vervelend: het eindeloos scrollen en het telkens verversen van mijn tijdlijn. Ik kan soms moeilijk een bericht weer vinden dat ik net nog gezien had. Weinig redenen om een tevreden gebruiker te zijn dus. Wat maakt mij toch afhankelijk van Facebook? Nou, een rits buitenlandse vrienden, geen fan zijn van bellen, een grote (schoon)familie en, niet onbelangrijk, ik gebruik het in mijn werk. Ik verwacht dat Facebook het privacy-issue vanaf nu anders gaat aanpakken. Hun imago heeft een flinke deuk opgelopen en dit moeten ze herstellen om nog een goedlopend bedrijf te blijven. Wie weet hoeveel beter het gaat worden!
Los van Facebook’s eigen plannen, kun je zelf ook het een en ander doen om veiliger te internetten. Want dit hele privacyverhaal gaat natuurlijk niet alleen over Facebook. Elk gratis platform dat we gebruiken, handelt in onze data. Goed om je bewust van te zijn, maar geen reden om helemaal niets meer online te doen.
Hoera! De nieuwe AVG komt eraan!
Een lichtpuntje voor onze privacy is de nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming, die door Europa wordt opgelegd per 25 mei aanstaande. Alle bedrijven in Europa moeten zich daaraan houden en doen ze dat niet, dan riskeren ze een boete. Het houdt behoorlijk ingrijpende wijzigingen in voor hoe een bedrijf met persoonsgegevens van klanten en relaties mag omgaan. Je moet je bijvoorbeeld kunnen verantwoorden waarom je welke gegevens verzamelt en vastlegt en hoe je zorgt dat die gegevens beschermd blijven. En je mag niet méér verzamelen dan strikt noodzakelijk is voor je bedrijfsvoering. Maar, ik moet nog maar zien hoe goed bedrijven zich zullen houden aan de nieuwe wetgeving en hoe goed erop gecontroleerd gaat worden.
Tips voor veiliger internetten
Ik ga je een aantal tips geven waarmee jij je privacyniveau weer een stukje kunt opschroeven. Deze lijst is niet uitputtend en ik wil me geenszins voordoen als privacygoeroe. Ik ben zelf namelijk ook geen heilige en er zal vast veel te veel van mij bekend zijn bij bedrijven. Ik heb wel een aantal maatregelen genomen die ik graag met jou deel, zodat ook jij iets kunt verbeteren aan je privacy.
1. Stel je privacyinstellingen strenger in
Elk socialmediakanaal heeft privacyinstellingen. Zo ook Facebook. Denk eens na over wie wat van jou kan zien. Wil je dat elke willekeurige persoon al jouw foto’s, vrienden en berichten kan zien? Wil jij heel graag specifiek op jou gerichte advertenties zien op Facebook? Loop je instellingen een keer in de zoveel tijd door om te bekijken of het nog naar je zin is. De Consumentenbond heeft in elk geval handige instructies gemaakt voor Facebook. Ook LinkedIn, Instagram en welk socialmediakanaal je nog meer gebruikt, heeft privacyinstellingen die je kunt aanpassen.
Op de meeste moderne smartphones kun je bij de instellingen per app bepalen welke toestemmingen je afgeeft. Bijvoorbeeld toestemming tot het inzien van je contactenlijst of je camera. Onder sommige kom je niet uit omdat anders de app het niet doet. Zo moet je Instagram wel toegang geven tot je camera en opslag, anders kun je geen foto’s posten. Maar waarom zou je Facebook bijvoorbeeld toestemming geven tot je locatie? Nergens voor nodig! Uitzetten die hap. Ook bij deze apps is het verstandig om een keer in de zoveel tijd ze allemaal door te lopen. Als je een toestemming teveel uitzet, word je daar vanzelf op gewezen als je de app weer opent en kun je de toestemming opnieuw geven.
2. Deel niet meer persoonlijke gegevens dan nodig
Heel veel webshops stellen je privacy niet zo hoog in het vaandel en vragen véél persoonlijk informatie als je iets wil bestellen. Sommige vragen om je geboortedatum… echt?! En een telefoonnummer? Ik wil helemaal niet gebeld worden (het komt namelijk nooit gelegen), stuur maar een e-mail. De beste webshops zijn die waarvoor je geen account hoeft aan te maken. Daar worden je adresgegevens alleen gebruikt voor het opsturen van het pakketje. Als ik iets móet invullen omdat ik anders niet verder kom in het formulier, vul ik nepgegevens in, bijvoorbeeld neptelefoonnummer, 06-123456789. Heel zielig eigenlijk voor degene van wie dat nummer is, maar ja. Soms geef ik ook niet mijn volledige naam. Het bedrijf heeft tenslotte genoeg aan mijn adres om het pakketje te kunnen bezorgen. Als het bedrijf vervolgens gehackt wordt, ligt maar een deel van mijn data op straat.
De tip is kortom: bedenk op elke site waar om jouw gegevens wordt gevraagd: wat deel ik eigenlijk met wie en wil ik dat wel? Kan ik ook wegkomen met minder? Vaak wel!
3. Gebruik meerdere mailadressen met unieke wachtwoorden
Wil je je veiligheid verder opschroeven, dan kun je ervoor kiezen om voor elke website waar je gegevens moet invullen, een apart mailadres met apart wachtwoord aan te maken. Je kunt dit natuurlijk doen bij Google (Gmail), Yahoo of Microsoft (Hotmail), maar die bedrijven verzamelen en handelen in jouw data en zijn geïnteresseerd in waar jij je aankopen doet. Er zijn ook betaalde maildiensten die hele andere interesses hebben, die niet aan jouw persoonlijke gegevens geld verdienen. Het kost wat, maar dan heb je ook wat: privacy. Heb je een eigen website, dan kun je bij je hostingbedrijf vaak meerdere mailadressen aanmaken die niks extra’s kosten. Je kunt het jezelf nog iets makkelijker maken door alle mailboxen naar één box te laten doorsturen. En je weet natuurlijk allang dat je veilige wachtwoorden moet kiezen!
Alhoewel deze werkwijze de voorkeur verdient, vind ik het op dit moment teveel moeite en pas ik het dus niet toe.
4. Log altijd uit na gebruik
Ben je klaar met je account? Log dan uit. Ja, je moet dan wat meer moeite doen, maar het is écht veel veiliger. Facebook, Google en Microsoft volgen je internetactiviteiten namelijk als je ingelogd blijft op hun accounts. Wat ze precies kunnen verzamelen, is mij onduidelijk. En zelfs als je bent uitgelogd, ben je niet helemaal veilig. Ze kunnen je namelijk herkennen aan de combinatie van je browser, monitorgrootte, hostingbedrijf en nog een paar kenmerken. Tenzij je in een andere browser verdergaat (bij tip 6 meer over browsers). Bij Google kun je instellen dat het bedrijf je niet mag volgen na uitloggen. Ook kun je je afmelden voor Google’s metingen van webstatistieken, Google Analytics. Google had blijkbaar eerder door dan Facebook dat privacy echt nog wel een issue ging worden.
Je kunt het in- en uitloggen makkelijker maken door een wachtwoordentool als KeyPass of Lastpass te gebruiken waardoor je vervolgens ook snel weer ingelogd bent, met een druk op de knop.
Op mijn computer houd ik me strikt aan dit regime van in- en uitloggen en gebruik ik een wachtwoordentool. Maar op mijn smartphone vind ik het alweer lastiger om iedere keer uit te loggen en daarna weer te moeten inloggen in mijn apps. Daar is snelheid blijkbaar veel belangrijker dan veiligheid. Ik overweeg nog om in elk geval de Facebook-app van mijn telefoon te halen en voortaan Facebook open te hebben in een privévenster van een browser waar ik verder geen andere tabs in open. Dan heb ik het toch snel bij de hand en dan kan Facebook iets minder van mij volgen. Misschien ook iets voor jou?
5. Log nooit ergens in met je socialmedia-account
Lekker makkelijk hoor, om op een andere site gebruik te maken van je Facebook- of Gmailaccount, hoef je niet wéér een nieuw account aan te maken. Het betekent wel dat het account waarmee je inlogt, weer meer informatie over je heeft. En dat jouw Facebook-gegevens ook weer gedeeld kunnen worden met de site waarop je inlogt. Maak dus toch maar een apart account aan en sla je unieke wachtwoord op via een wachtwoordentool. Spreid je kansen!
6. Surf via een privévenster en gebruik meerdere browsers
Ken je dat, dat je een jurk bekijkt en dat die jurk je vervolgens overal op internet achtervolgt? Wil je niet door advertenties gevolgd worden? Gebruik dan tijdens het online shoppen een privévenster van je browser. Onder het menu in je browser kun je meestal kiezen voor een normaal venster of een privévenster. En wissel af in het gebruik van je browsers. Ikzelf gebruik afwisselend Firefox, Opera en Chrome. Deze zijn ook voor je smartphone beschikbaar.
Ik open Facebook op mijn computer meestal in een privévenster van een van de genoemde browsers waar ik op dat moment verder niks anders mee doe. Firefox heeft tegenwoordig een zogenaamde containerplugin (momenteel alleen voor de computer) beschikbaar, waarmee je zorgt dat Facebook als het ware niet buiten het tabblad met Facebook kan kijken. Je kunt dus veilig andere sites bezoeken met je browser zonder dat Facebook kan meekijken. Handig! Die komt er bij mij direct in.
Je kunt nog veel meer doen voor je privacy. Zoals gezegd is mijn lijstje niet uitputtend, maar wel een goed begin. Google zelf bijvoorbeeld eens op ‘privacy instellingen’ en je vindt allerlei sites die je daarbij kunnen helpen. Kies wel betrouwbare sites uit waar je je informatie vandaan haalt! Bijvoorbeeld deze.
Afbeeldingen via AJ Cann, Anthony Guintano, Juan Antonio Usero Canová, Julie Jordan Scott, Mark Burnett, Hans-B. Sickler en Holly Victoria Norval.
